Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών, γνωστή και ως Διεθνής Ημέρα Εκπαιδευτικών, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου. Ο εορτασμός καθιερώθηκε το 1994, για να τιμηθεί η ελεύθερη διδασκαλία, η οποία υπογράφηκε το 1966, μέσω της απόφασης της UNESCO για τη Σύσταση σχετικά με το καθεστώς των εκπαιδευτικών, που αναφέρεται στην κατάσταση και στις συνθήκες του κλάδου σε όλο τον κόσμο. Αυτή η σύσταση υπογραμμίζει τα πρότυπα σχετικά με την πολιτική που αφορά στους εκπαιδευτικούς, την πρόσληψη και την κατάρτιση καθώς και τη διά βίου εκπαίδευσή τους, την απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας τους. Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών έχει ως θεμελιώδη στόχο την εκτίμηση, την αξιολόγηση και τη βελτίωση όλων των εκπαιδευτικών του κόσμου. Μέσω του επετειακού της χαρακτήρα προσφέρει την ευκαιρία για αναστοχασμό, επαναπροσδιορισμό, αναθεώρηση και ανανέωση στο πλαίσιο της εξέτασης ζητημάτων σχετικά με τους εκπαιδευτικούς και τη διδασκαλία ανά τον κόσμο.
Στις μέρες μας, όπου η ανήλικη βία ή, ορθότερα, η βία των ανηλίκων έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και σημειώνει ανησυχητική έξαρση τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, ως άμεση συνέπεια της ευρύτερης αξιακής κρίσης που διέρχεται η κοινωνία μας, ο ρόλος των εκπαιδευτικών καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός. Εμείς οι εκπαιδευτικοί καλούμαστε, στο πλαίσιο της παιδαγωγικής αλληλεπίδρασης, να μεταδώσουμε στους μαθητές και τις μαθήτριές μας τη γνώση, και ταυτόχρονα να ανακαλύψουμε τις κλίσεις και τις δεξιότητές τους με στόχο να τις αναδείξουμε και να διευκολύνουμε την πορεία τους προς την αυτογνωσία. Οφείλουμε να τους εμφυσήσουμε την αξία του διαλόγου, της ελευθερίας της έκφρασης, της δικαιοσύνης σε όλες τις πτυχές της ζωής, της ευγενούς άμιλλας, της συνεργασίας, του σεβασμού προς τον συνάνθρωπο, το περιβάλλον και τα ζώα, και της ομαδικότητας, της ενσυναίσθησης και της αλληλεγγύης. Ο ρόλος μας πολυσχιδής και η ευθύνη μας μεγάλη. Ευθύνη που μας κινητοποιεί να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας, να βελτιστοποιήσουμε τις πρακτικές διδασκαλίας μας, να ενισχύσουμε την κατάρτισή μας προς όφελος των μαθητών μας. Χωρίς να μετράμε τον κόπο, χωρίς να μετράμε τον χρόνο, χωρίς να μετράμε το κόστος.
Δανείζομαι τμήμα του επετειακού σημειώματος που βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» με αφορμή την περυσινή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Εκπαιδευτικών γραμμένο από την καθηγήτριά μου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αδαμαντίνη Κουμιώτου: «“Ο κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει” κι είναι “περίεργο πράγμα η καρδιά. όσο περισσότερη σπαταλάς, τόσο περισσότερη έχεις”. Αυτό πιστεύουν οι ποιητές κι αυτό κάνουν, μια ζωή, οι εκπαιδευτικοί, εξαργυρώνοντας σε βάθος τον ποιητικό λόγο. Μοιράζουν την ίδια τη ζωή τους σ’ όλους τους μαθητές και χαρίζουν στον καθένα ολόκληρη την καρδιά τους». Όσοι είχαμε την τύχη να εμπνευστούμε από φωτισμένους δασκάλους, τους καθηγητές μας στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο, έχουμε περάσει στην απέναντι όχθη, ως εκπαιδευτικοί πλέον οι ίδιοι και όχι πια ως μαθητές, επενδύοντας όλη μας την ενέργεια, όλο μας το είναι, στην ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στη σχέση με τους μαθητές μας, χωρίς να προσβλέπουμε σε επιπλέον υλική ανταμοιβή. Και τότε συμβαίνει το σπουδαίο: Λαμβάνουμε στο πολλαπλάσιο την ηθική ανταμοιβή από την αγάπη, την αποδοχή και την εκτίμηση που ζωγραφίζεται στα μάτια των «παιδιών» μας και αντικατοπτρίζεται στη συμπεριφορά τους ως μαθητών και, κυρίως, ως Ανθρώπων. Οι εκπαιδευτικοί, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, διατηρούμε την ιδιότητα του «Δασκάλου» καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας ως τιμητικό τίτλο που θα μας συνοδεύει ες αεί. Καθώς ασκούμε ένα επάγγελμα-λειτούργημα που υπερβαίνει τα στενά όρια του χρόνου, «καταχωριζόμαστε» ως Δάσκαλοι στον νου και την καρδιά των μαθητών μας, κάθε ηλικίας, και ως τέτοιοι επιβιώνουμε στη συνείδησή τους ακόμα και μετά την αφυπηρέτησή μας.
Αναλογιζόμενοι ότι κάθε άνθρωπος επί της Γης αφήνει το αποτύπωμά του στην κοινωνία στην οποία ζει, εμείς οι εκπαιδευτικοί επιφορτιζόμαστε με την κοινωνική ευθύνη να εφοδιάσουμε την κοινωνία με χρήσιμους πολίτες. «Χρέος και κέρδος του αληθινού Δασκάλου είναι να μάθει όσο πιο πολλά μπορεί απ’ τον μαθητή του, να μυριστεί κατά πού τραβά η νιότη και να πλωρίσει κι αυτός κατά κει την ψυχή του», λέει ο Καζαντζάκης. «Η μόρφωση είναι αυτό που απομένει όταν κάποιος ξεχάσει αυτά που έμαθε στο σχολείο», επομένως ο αγώνας ο δικός μας και των μαθητών μας για την κατάκτηση των γραμμάτων είναι αγώνας ζωής, που μας σημαδεύει και μας καθορίζει. Κάποιοι δεν θα διστάσουν να αποδώσουν την ευθύνη για τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας στο σχολείο, κατηγορώντας το ότι έχει χάσει τον παιδευτικό του ρόλο υποκύπτοντας στη χρησιμοθηρία των εξετάσεων. Παρ’ όλα αυτά, σε δύσκολους καιρούς, το σχολείο είναι εδώ. Μέσα από τους εκπαιδευτικούς που μοχθούν. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών ας είναι η αφορμή να επαναπροσδιορίσουμε όλοι από κοινού, εκπαιδευτικοί, γονείς/κηδεμόνες, αυτοδιοικητικές αρχές και Πολιτεία, τον ρόλο μας στην εκπαίδευση των μαθητών εφοδιάζοντάς τους με τα αγαθά της παιδείας. Παιδεία που βασίζεται στις ανθρωπιστικές αξίες θέτοντας ως κέντρο της τον Άνθρωπο.
Μαρία Παπαβασιλείου,
Φιλόλογος, PhD
Εκπαιδευτικός ΠΕ02,
Μέλος Τοπικού Συμβουλίου
Πρόληψης Παραβατικότητας
Δήμου Σητείας.